مدت زمان مطالعه:
دقیقه
ضمانت نامه بانکی چیست و چه کاربردی دارد؟
ضمانت نامه بانکی جزء یکی از خدمات بانک ها به مشتریانشان محسوب می‌شود. به عبارت دیگر فرد می پذیرد تا دیون دیگری را بپردازد یا خسارات ناشی از عمل او را جبران کند .
یکی از خدمات مهم بانک ها به مشتریان خود صدور و ارائه انواع ضمانت نامه است. بانک ها با این اقدام علاوه بر کسب سود، مبادلات اقتصادی را تسهیل و به رشد اقتصادی یک جامعه کمک می کنند.
ضمانت نامه بانکی قرارداد یا سندی است که به موجب آن صادر کننده (ضامن) حسب درخواست متقاضی (مضمون عنه) تعهد می کند بدون هیچ قید و شرط عندالمطالبه یا در سررسید معین مبلغ معینی وجه نقد از بابت موضوع خاصی که مربوط به مضمون عنه است به ذینفع (مضمون له) یا به حواله کرد او پرداخت کند.
نقطه شروع و تکیه گاه اصلی ضمانت نامه بانکی، درخواست و دستور مشتری بانک است که او را ضمانت خواه یا مضمون عنه گویند و مبنای آن قراردادی است که قبلاً بین ضمانت خواه و ذینفع ضمانت نامه منعقد شده است .
بانک با صدور ضمانت نامه بانکی تعهد می کند در صورتیکه متعهد (ضمانتخواه/ مضمون عنه) تعهدات پیش بینی شده موضوع ضمانتنامه را در مواعد معین نپردازد و یا اینکه از انجام صحیح و به موقع تعهدات خود به هر علت خودداری کند، به مجرد اعلام ذینفع (مضمون له و یا سازمانی که ضمانت نامه در قبال او صادر می شود) قبل از انقضای سررسید، وجه الضمان یا مبلغ قید شده در ضمانتنامه را در وجه ذینفع (مضمون له) بپردازد.
ضمانت نامه های بانکی غیر قابل انتقال بوده و فقط توسط ذینفع مندرج در متن ضمانتنامه قابل استفاده است.
انواع ضمانت نامه بانکی :
- ضمانت نامه های مناقصه یا مزایده: یکی از انواع ضمانت نامه های بانکی، ضمانت نامه های مناقصه یا مزایده است. سازمان ها و مؤسسات دولتی برای خرید و فروش کالا‌های خود به برگزاری مناقصه و مزایده می پردازند. هر کدام از شرکت کنندگان در مناقصه یا مزایده به همراه پیشنهاد خود برای خرید یا فروش ضمانت نامه ای به نهاد برگزار کننده مناقصه ارائه می کند تا در صورت برنده شدن در مناقصه یا مزایده و انصراف از آن، ذینفع ضمانت نامه بتواند از آن استفاده کند.
- ضمانت نامه تعهد پرداخت: این ضمانت نامه ها به منظور انجام قبول پرداخت دیونی در سررسید معین از طرف بانک صادر می شوند.
- ضمانت نامه گمرکی: وقتی کالایی وارد می شود، در صورتی که وارد کننده نتواند حقوق گمرکی را نقدی پرداخت کند، ضمانتنامه هایی را با سررسید‌های معین نزد گمرک می سپارد و اگر نتواند در سرسید‌های معین مبالغ ضمانت نامه را پرداخت کند، مشمول جریمه تأخیر تأدیه می شود.
- ضمانت نامه‌های پیمان: اغلب موارد استفاده از ضمانت نامه‌ها وقتی است که دولت به عنوان کارفرما اجرای پروژه‌های عمرانی و تولیدی را به عهده پیمانکاران می گذارد.
- ضمانت نامه حسن انجام تعهد: این نوع ضمانت نامه صادر می شود تا حسن انجام تعهدات و انجام تعهدات در موعد مقرر را ضمانت کند. این ضمانت نامه غالبا برای حسن انجام تعهدات ناشی از امضا پیمان اخذ می شود.
- ضمانت نامه پیش پرداخت: پس از امضای پیمان و قبول شرایط آن توسط پیمانکار، کارفرما جهت تجهیز کارگاه یا تکمیل لوازم مورد نیاز جهت عملیات درصدی از مبلغ مقرر شده میان طرفین را به پیمانکار پرداخت می‌کند و در مقابل ضمانت نامه ای با همین عنوان از پیمانکار می گیرد. با گذشت زمان و انجام تعهدات از سوی پیمانکار مبلغ این ضمانت نامه به تدریج کاهش می یابد.
- ضمانت نامه استرداد کسور وجه الضمان: کارفرما برای تضمین حسن انجام کار، مبالغی را از پیمانکار دریافت می کند.این مبلغ ده درصد از صورت وضعیت های پیمانکار است. این مبالغ در حسابی نزد کارفرما نگهداری می شود.
- ضمانت نامه حسن انجام کار: پس از پایان عملیات و انجام پروژه، کارفرما از پیمانکار ضمانت نامه ای می گیرد که صحت انجام عملیات و سلامت اجرای پروژه را تضمین می کند. این ضمانت نامه، ضمانت نامه حسن انجام کار نامیده می شود.
شرایط صدور ضمانت نامه بانکی
برای صدور ضمانت نامه‌های مختلف، بانک ها وثایق متعددی بر اساس توان پرداخت متقاضی ضمانت نامه دریافت می کنند که به شرح زیر هستند:
الف) وجه نقد یا طلا یا اسناد خزانه یا اوراق قرضه دولتی و اوراق مشارکت منتشره بر اساس مجوز بانک مرکزی یا سپرده سرمایه گذاری مدت دار یا حساب های پس انداز قرض الحسنه نزد بانک یا گواهی های سپرده های سرمایه گذاری مدت دار یا اوراق قرض الحسنه یا حساب های ارزی یا حساب سرمایه گذاری مدت دار متقاضی نزد سایر بانک ها.
ب) تضمین بانک ها یا مؤسسات اعتباری غیر بانکی معتبر خارجی.
ج) سفته با ضمانت قابل قبول بانک، اموال غیر منقول، برگ وثیقه ی انبار های عمومی مربوط به کالا، سهام شرکت هایی که در بورس پذیرفته شده باشند، کشتی و هواپیما.
معمولاً یک یا ترکیبی از وثایق مذکور از مشتری گرفته می شود.
نحوه تمدید ضمانت نامه بانکی :
ضمانت نامه دارای سررسید معین است که طبق نظر کارفرما و با توجه به موضوع مورد ضمانت و طرح مربوط به آن مشخص می گردد . معمولا سررسید ضمانت نامه های صادره حداکثر یک سال بوده و در طرح ها یا برنامه های با طول زمانی بیش از یک سال ، ضمانت نامه های مربوطه یک ساله صادر گردیده و در سررسید ضمانت نامه ( در طول اجرای طرح یا برنامه ) تمدید می گردد . تمدید ضمانت نامه منوط به اخذ موافقت کتبی ذینفع و ضمانت خواه مبنی بر تمدید تاریخ سررسید ضمانت نامه و پرداخت کارمزد تمدید و تامین وثائق مورد نظر بانک ( در صورت تغییر وثائق مورد نظر بانک ) می باشد . تعهد بانک در قبال ضمانت نامه های صادره حداکثر تا سررسید ضمانت نامه بوده و در صورتی که تا قبل از سررسید ضمانت نامه ، دستوری مبنی بر تمدید و یا ضبط ضمانت نامه از طرف ذینفع کتبا به بانک واصل نگردد ، پس از سررسید ضمانت نامه ، بانک تعهدی در مقابل ذینفع ندارد .
نحوه تقلیل ضمانت نامه بانکی :
مبلغ ضمانت نامه طبق درخواست ذینفع قابل تقلیل می باشد و بانک به محض دریافت درخواست کتبی مضمون له ( ذینفع ) دایر بر تقلیل ضمانت نامه ، نسبت به صدور اسناد تقلیل و ارسال تقلیل نامه جهت اطلاع ذینفع و ضمانت خواه ( مضمون عنه ) اقدام می نماید .
نحوه ابطال ضمانت نامه بانکی :
- انقضاء سررسید ضمانت نامه و عدم درخواست تمدید آن توسط ذینفع
- ارائه لاشه ضمانت نامه به انضمام نامه کتبی ذینفع مبنی بر ابطال
- پس از ابطال ضمانت نامه ، موضوع کتبا به اطلاع طرفین ضمانت نامه رسیده و سپرده نقدی و وثائق دریافتی به مشتری مسترد می گردد .
میزان سپرده نقدی ضمانت نامه :
- حداقل معادل ده درصد مبلغ ضمانت نامه یا ظهرنویسی
- ضمانت نامه های مربوط به شرکت در مناقصه و مزایده می تواند از پرداخت وثیقه نقدی طبق بخشنامه های بانک مرکزی معاف می باشند .
- ضمانت نامه تعهد پرداخت صرفا در قبال ۱۰۰ درصد سپرده نقدی صادر می گردد .
دیدگاهتان را بنویسید