مدت زمان مطالعه:
دقیقه
سیستم حسابداری ادواری و دائمی و روش ارزیابی انبار FIFO LIFO میانگین
سیستم دائمی
در سیستم دائمی یک سابقه مستمر از موجودی کالا تهیه و نگهداری میشود. در روش های دستی، این سیستم بیشتر مناسب کالاهای ارزشمند با تعداد کم است. در سیستم دائمی نگهداری سوابق موجودی کالا از کارهای کاغذی آن، موقع خرید و فروش تا شمارش دوره ای، یکی از وظایف سنگین حسابداری به شمار میرود. و به راحتی میشود هزینه‌های تهیه و نگهداری سوابق کالا را با ضرر کسری یا سرقت کالاهای گران قیمت در صورت استفاده از این سیستم مقایسه و توجیه کرد.
با وجود نرم افزارهای حسابداری زمان لازم برای مدیریت موجودی کالا کاهش و در نتیجه قدرت کنترل شما بر موجودی‌ها شدیداً افزایش پیدا میکند. به طوریکه این سیستم برای انواع موجودی کالا با هر قیمت و تعدادی، قابل استفاده است. اما یک نکته، هر کسب و کاری که از سیستم دائمی استفاده کند، بازهم باید سالانه یک بار کالاهای خودش را شمارش کند. شمارش فیزیکی موجودی کالا باعث اطمینان از برابری موجودی فیزیکی پایان دوره با موجودی کالا در دفاتر و سوابق حسابداری می شود.
سیستم ادواری
سیستم ادواریِ موجودی کالا، بیشتر برای واحدهای تجاریی مورد استفاده قرار می گیرد که، کالاهای نسبتاً ارزان قیمت با تعداد زیاد می فروشند. برای این نمونه کسب و کارهایی که نگهداری سوابق‌شان به صورت دستی انجام میشود، هزینه نگهداری سوابق لحظه به لحظه کالاها، بیشتر از منفعت آن است. چون برای داشتن چنین سوابقی نیاز به تجهیزاتی مثل صندوق های کامپیوتری و بارکد خوان است و باید سوابق مستمر همه خرید و فروش های روزانه هم جداگانه نگهداری شوند. پس این کسب و کارها برای اطلاع از موجودی کالاهای خود چیکاری انجام میدهند؟
این واحدهای تجاری هر سال حداقل یکبار کالاهایی که به صورت فیزیکی در انبارشان موجود است را شمارش میکنند. و برای تهیه گزارش های مالی از همین موجودی کالا استفاده میکنند. در واحدهای کوچک حتی شخص مالک می تواند به منظور داشتن کنترل بیشتر، شخصاً به بازدید کالا بپردازد. پس از نظر این واحدهای تجاری، نیازی به کنترل و مدیریت روزمره جزئیات موجودی کالا و فعالیت های کسب و کار نیست.
در نرم افزار حسابداری آنلاین حسابفا این امکان وجود دارد که حتی در صورت انتخاب سیستم ادواری، سوابق کالا همچنان ثبت و نگهداری شوند. یعنی با ثبت هر فاکتور، گزارش تراکنش ها در کارت حساب کالا ذخیره و نگهداری میشود.
با وجود بارکدخوان و اسکنر عملا استفاده از این روش باعث میشود میزان اطمینان و دقت حسابداری موجودی کالا افزایش پیدا کند و به صورت دقیق سوابق مربوط به هر قلم موجودی کالا ثبت وگزارش شود.
تفاوت سیستم ادواری و دائمی
به طور خلاصه می‌توان سیستم ادواری و سیستم دائمی موجودی کالا را به شرح زیر با یکدیگر مقایسه نمود:
– در سیستم ادواری موجودی کالا نیازی به نگهداری سوابق مستمر موجودی کالا نیست در حالی که در سیستم دائمی باید سوابق مستمر خرید و فروش کالا را نگهداری کرد.
– در سیستم ادواری موجودی کالا حداقل یک بار در سال شمارش می شود در سیستم دائمی نیز موجودی کالا می بایست یک بار در سال شمارش گردد.
– سیستم ادواری برای کالاهای ارزان مورد استفاده قرار می گیرد در حالیکه سیستم دائمی می تواند برای هر نوع کالایی مورد استفاده قرار گیرد.
روش های ارزیابی انبار
اگر قیمت یک کالا در تمام طول یک دوره مالی ثابت باشد، مطمئنا محاسبه قیمت تمام شده کالا نباید کار سختی باشد. اما در دنیای واقعی دور از ذهن است که قیمت یک کالا همیشه ثابت باشد. مخصوصا در دوران تورم، افزایش قیمت خیلی مشهود و قابل لمس است. پس برای محاسبه بهای تمام شده یک کالا، باید از روش های دیگری استفاده کرد.
سه روش ارزیابی انبار وجود دارد:
۱. روش میانگین موزون
۲. روش اولین صادره از اولین وارده یا فایفو(FIFO)
۳. روش اولین صادره از آخرین وارده یا لایفو(LIFO)
هر کسب و کار می‌تواند براساس نیاز کسب و کار خود از هر یک از این روش ها استفاده کند.
روش میانگین موزون
این روش، مبتنی بر میانگین بهای تمام شده کالا در طی دوره می باشد. بر اساس این روش نوسانات بهای تمام شده یک واحد کالا در طول دوره همواره میانگین میشود. در سیستم ادواری به این روش، روش میانگین موزون گفته میشود و در سیستم دائمی به آن میانگین متحرک یا سیار میگن.
روش اولین صادره از اولین وارد یا فایفو (FIFO)
در روش اولین صادره از اولین وارده، باید سوابق مربوط به بهای تمام شده هر واحد کالای خریداری شده را نگهداری کرد.
در روش فایفو فرض بر این است که کالاهایی که اول خریداری شده اند در اولویت فروش هستند. مثل کالاهای فاسد شدنی یا مواد خوراکی. به همین خاطر است که ما این روش را اولین صادره از اولین وارده می نامیم چون خرید های اولیه را به تدریج فروخته ایم. بنابراین موجودی کالای آخر دوره همان کالاهایی هستند که آخر از همه خریداری کرده ایم.
مثال)فرض کنید در یک شرکت بازرگانی موجودی پایان دوره یک قلم از کالاهای شرکت در پایان سال مالی ۸۳ تعداد ۵۰۰ عدد باشد و اطلاعات زیر در مورد آن کالا در دست است :
تعداد نرخ (ریال)
———— ———–
موجودی کالای اول دوره ۲۰۰ ۳۰۰
خرید اول ۲۵۰ ۳۲۰
خرید دوم ۳۰۰ ۳۳۰
خرید سوم ۲۵۰ ۳۵۰
قیمت موجودی کالای پایان دوره با استفاده از روش فایفو به صورت زیر محاسبه می شود :
با توجه به اینکه کالای باقیمانده در پایان دوره جزو آخرین خرید هاست پس تعداد ۵۰۰ عدد کالای باقیمانده را به ترتیب از آخرین خرید ها قیمت گذاری می کنیم . و به صورت زیر محاسبه مینماییم :
بهای خرید سوم ۸۷۵۰۰=۳۵۰*۲۵۰
تعداد باقیمانده موجودی پایان دوره ۲۵۰=۲۵۰-۵۰۰
بهای باقیمانده از خرید دوم ۸۲۵۰۰=۳۳۰*۲۵۰
بهای تمام شده موجودی پایان دوره ۱۷۰.۰۰۰=۸۲.۵۰۰+۸۷.۵۰۰
روش اولین صادره از آخرین وارده یا لایفو (LIFO)
در این روش که برعکس روش fifo است، فرض بر این است که کالاهایی که آخر از همه خریداری میشوند در اولویت فروش هستند. مثل ماشین آلات صنعتی و کالاهایی که وزن سنگینی دارند و جابه جا کردن آن ها سخت است. پس برای خالی کردن انبار، از کالاهایی که به در نزدیک تر هستند شروع میکنیم. بنابراین موجودی کالای آخر دوره در روش LIFO میشود موجودی کالای اول دوره و خرید های اولیه، و بهای تمام شده کالای فروش رفته شامل کالا هایی است که آخر از همه خریداری شده اند.
اگر مثال قبل را دوباره تکرار کنیم قیمت ۵۰۰ عدد موجودی کالای شرکت بازرگانی در پایان دوره با توجه به اطلاعات قبل به صورت زیر محاسبه می شود :
تعداد نرخ
——— ———–
موجودی کالای اول سال ۲۰۰ ۳۰۰
خرید اول ۲۵۰ ۳۲۰
خرید دوم ۳۰۰ ۳۳۰
خرید سوم ۲۵۰ ۳۵۰
قیمت تعداد ۲۰۰ عدد از کل کالای باقیمانده ۶۰.۰۰۰ = ۲۰۰*۳۰۰
قیمت تعداد ۲۵۰ عدد از کل کالای باقیمانده ۸۰.۰۰۰ = ۲۵۰*۳۲۰
قیمت تعداد ۵۰ عدد از کل کالای باقیمانده ۱۶.۵۰۰ = ۵۰*۳۳۰
———-
قیمت ۵۰۰ عدد کالای باقیمانده در پایان دوره ۱۵۶.۵۰۰
همین الان وارد سایت حسابفا شوید و سیستم انبارداری و گزارشات انبار حسابفا را به صورت رایگان مشاهده و تست کنید.
دیدگاهتان را بنویسید