مدت زمان مطالعه:
دقیقه
فضل الله اکبری; با یکی از اندیشمندان حسابداری آشنا شویم
در این مقاله تصمیم داریم کمی بیشتر با دکتر فضل الله اکبری گلپایگانی پدر علم حسابداری ایران آشنا شویم.
بیوگرافی:
نام کامل: دکتر فضل الله اکبری
زاده: ۲ اردیبهشت ۱۳۰۰، گلپایگان
درگذشت: ۱۳ فروردین ۱۳۸۴، تهران
ملیت: ایرانی
پیشه: استاد دانشگاه
درباره ی فضل الله اکبری:
دکتر فضل الله اکبری نخستین استاد حسابداری در ایران، مروج دانش حسابداری علمی، موسس دانشکده مدیریت و علوم اداری دانشکده تهران می باشند. وی دارای لقب برازنده ی پدر علم حسابداری ایران است. علاوه بر آنها تالیفات ارزشمند ایشان در رشته حسابداری و حسابرسی بسیار حائز اهمیت است.
دکتر فضل الله اکبری یکی از تاثیرگذارترین فرهیختگان ایرانیست. او پس از اتمام مقطع دکترا در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی و دانشگاه استنفورد، برای خدمت به وطن بازگشت. او تاثیر به سزایی در تاریخ و رشته ی حسابداری، به نام خود ثبت کرد.
خلاصه ای از تاریخچه پدر علم حسابداری ایران:
ایشان متولد دوم اردیبهشت سال ۱۳۰۰ هجری شمسی از شهر گلپایگان می باشند. وی پس از گذراندن تحصیلات ابتدایی در گلپایگان، دوره های متوسطه را در دبیرستان های ادب، صارمیه و سعدی در شهر اصفهان طی کرد. همزمان با گذراندن دوره ی دبیرستان در اصفهان به تحصیل علوم قدیمه نزد پدربزرگش پرداخت. در آن دوران از محضر استادانی چون شادروان فضل الله همایی و برادر دانشمند ایشان استاد جلال همایی و آقای مبارکه ای کسب فیض کرد. بعد از دریافت دیپلم متوسطه، در دانشکده حقوق دانشگاه تهران در مقطع کارشناسی به تحصیل پرداخت.
وی پس از فارغ التحصیلی از دانشگاه، به استخدام شرکت ملی نفت درآمد. و همزمان در تهیه فرهنگ لغات انگلیسی به فارسی با مرحوم حییم همکاری داشت. در اوایل دهه ۱۳۳۰ در مقطع فوق لیسانس رشته ی علوم اداری و بازرگانی در موسسه علوم اداری و بازرگانی دانشکده حقوق دانشگاه تهران به تحصیل پرداخت. سپس با دریافت بورس تحصیلی به امریکا رفت و در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی و دانشگاه استنفورد در رشته مدیریت بازرگانی با گرایش حسابداری دکترا گرفت.
بعد از اخذ مدرک دکترا به ایران بازگشت و در موسسه علوم اداری به تدریس پرداخت. در سال ۱۳۳۷ پس از بازگشت از خارج، دانشگاه تهران اعلام کرد که برای تدریس رشته های حسابداری و حسابرسی دانشیار می پذیرد. دکتر فضل الله اکبری برای این کار داوطلب شد. و به عنوان اولین مدرس دانش حسابداری با درجه دانشیاری به عضویت هیئت علمی دانشکده پذیرفته شد.
از تاریخچه حسابداری بخوانید: لوکا پاچیولی، پدر علم حسابداری و قهرمان کمتر شناخته شده رنسانس
شروع به کار دانشکده حسابداری ایران:
با استناد به گفته های دکتر فضل الله اکبری، متاسفانه در آن سالها حسابداری به عنوان رشته ای قابل قبول برای تدریس در دانشگاه شناخته نشده بود. تا سال ۱۳۳۳ در هیچ دانشگاه و موسسه آموزش عالی ای حسابداری رسماً تدریس نمی شد. متاسفانه در ایران آن زمان، اغلب افراد به جهت عدم اطلاع کافی از محتوای دروس حسابداری و علوم مالی، این رشته را در سطح سایر رشته های دانشگاه به حساب نمی آوردند. محتوای رشته حسابداری، اهمیت و الزام آن در منظم سازی امور موسسات و تاثیر آن در پیشرفت کشور، سالها همچنان ناشناخته باقی ماند.
دکتر فضل الله اکبری در سال ۱۳۴۲ با توضیحات رئیس دانشگاه تهران را متقاعد و مصمم کردند که این دانشگاه، مانند بسیاری از مهمترین دانشگاه های جهان، و همچنین به لحاظ نیاز کشور، می بایست دانشکده ای برای آموزش و تحقیقات مدیریت داشته باشد. در ابتدای شهریور ۱۳۴۳ شادروان دکتر صالح رئیس دانشگاه، در جلسه ای پرشور و با مخالفت های بسیار، سرانجام تاسیس دانشکده علوم اداری و مدیریت بازرگانی را به تصویب شورای عالی فرهنگ رسانید. مخالفتها با تاسیس این دانشکده، بیشتر ناشی از این بود که رشته حسابداری به عنوان رشته ای ناشناخته مطرح شده بود.
ایشان پس از تاسیس دانشکده علوم اداری و مدیریت بازرگانی دانشگاه تهران، به مدت هشت سال رئیس این دانشکده بود. پس از سال ۱۳۵۰، به عنوان معاون آموزشی و پژوهشی وزارت علوم و آموزش عالی برگزیده شد. وی همزمان رشته حسابداری در دانشگاهها و موسسات مختلف آموزش عالی را تدریس می نمود. همچنین در بانک ملی ایران، اشتغال داشت. وی در این دوره با شرکت اطلاعات اعتباری، که به وسیله بانک مرکزی تاسیس شده بود، نیز همکاری داشت.
در فاصله سالهای ۱۳۵۰ تا ۵۳ که در وزارت علوم به کار مشغول به کار بود، خدمات گسترده ای در زمینه ارزشیابی مدارک تحصیلی و ارزیابی علمی دانشگاهها و مراکز علمی کشور به انجام رسانید. او در اواخر سال ۱۳۵۳ به دانشگاه تهران بازگشت. و به عنوان استاد دانشکده علوم اداری و بازرگانی دانشگاه تهران در سمت معاون و قائم مقام رئیس دانشگاه تهران به کار ادامه داد .
سال های پایانی فعالیت:
در اوایل سال ۱۳۵۸ درست پس از انقلاب، جناب آقای اکبری با سمت استادی دانشگاه بازنشسته شد.
از اوایل دهه ۱۳۶۰ سازمان حسابرسی از همکاری دکتر اکبری با مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری و حسابرسی این سازمان بهره برد. تالیف و تدوین کتب و مقالا ت مختلف ایشان که توسط سازمان حسابرسی منتشر شده است حاصل این دوران پر بار از زندگیشان می باشد.
وی در اواخر دهه 1360 به امریکا رفت. به مدت دو سال با سمت استادی در دانشکده مدیریت بازرگانی دانشگاه استنفورد، یکی از معتبرترین دانشکده های این رشته در سراسر دنیا ، به تدریس دوره های فوق لیسانس پرداخت.
پس از آن به انگلستان رفت. یک سال نیز در دانشکده مدیریت دولتی تدریس کرد. ایشان از اواسط دهه ۱۳۷۰ به ایران بازگشت. و همچنان همکاری خود را در زمینه تحقیق و تالیف با مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری و حسابرسی سازمان حسابرسی ادامه داد. در این مدت مقالات متعددی هم برای مجله حسابرس تهیه کرد .
کتاب های دکتر فضل الله اکبری:
- حسابداری صنعتی، دانشگاه تهران با تجدید چاپ به دفعات و توسط ناشران دیگر ۱۳۳۸
- اصول حسابداری، دانشگاه تهران با تجدید چاپ به دفعات ۱۳۴۰
- تجزیه و تحلیل صورتهای مالی، سازمان حسابرسی با پنج بار تجدید چاپ و تجدیدنظر ۱۳۶۶
- حسابداری بازرگانی، دانشکده علوم اداری و مدیریت بازرگانی ۱۳۵۴
- تهیه بودجه بازرگانی و صنعتی، انتشارات فروردین ۱۳۶۵
- حسابداری استهلاک ، سازمان حسابرسی- اولین چاپ ۱۳۷۱ چاپ هفتم ۱۳۸۰
- فرهنگ اصطلاحات حسابداری (انگلیسی- فارسی) سازمان حسابرسی جلد اول ۱۳۷۶
- بررسی تحلیلی یا استفاده از تجزیه و تحلیل صورتهای مالی در حسابرسی سازمان حسابرسی ۱۳۷۹
مقالات:
- سرگذشت یک استاد و سرگذشت یک علم (مصاحبه با مجله حسابدار- مرداد ۱۳۷۲ )
- تجزیه و تحلیل صورتهای مالی (حسابرس ۳ مجموعه مقالات- تابستان ۱۳۷۴)
- واژه سرنوشت ساز (فصلنامه حسابرس شماره ۱ زمستان ۱۳۷۷)
- نوبت من نیست (فصلنامه حسابرس شماره ۳ بهار ۱۳۷۸)
- به یاد دوست (مجله حسابدار شماره ۱۳۲ شهریور۱۳۷۸)
- چگونه تدریس حسابداری در دانشگاه برای اولین بار شروع شد (فصلنامه حسابرس شماره ۴ و۵ پاییز و زمستان ۱۳۷۸)
- آموخته های آموخته را نیاموختیم (فصلنامه حسابرس شماره ۹ زمستان ۱۳۷۹)
- مصطفی علی مدد: اندیشمندی پرمایه پرکار و پربار (فصلنامه حسابرس شماره ۱۶ مهر و آبان ۱۳۸۱)
- نرفته ام (فصلنامه حسابرس شماره ۲۳ بهار ۱۳۸۳)
- منتخبات حسابرس (فصلنامه حسابرس شماره ۲۳ بهار ۱۳۸۳)
بخش پایانی زندگینامه دکتر فضل الله اکبری:
نقش فردی دکتر فضل الله اکبری در توسعه دانش حسابداری در ایران به نحو قاطع تعیین کننده بوده است. این نقش به گفته خود ایشان محصول «علاقه به کار» و به قضاوت آنانی که او را از نزدیک می شناختند محصول احساس «مسئولیت» نسبت به توسعه و پیشرفت جامعه و «ایمان» به چاره جویی ها و راهگشایی های «علم» نیز بوده است .
زنده یاد دکتر فضل الله اکبری در ۱۳ فروردین ۱۳۸۴ جهان فانی را بدرود گفت.
دیدگاهتان را بنویسید